Tổ Sư Trương Cửu Nghi (张九仪)
Tiểu sử
- Tên thật: Trương Phượng Tảo
- Tự: Cửu Nghi
- Biệt danh: Cửu Ông (do chữ “Cửu” trong tự, được gọi là “tám mươi lão ông” ở tuổi 80)
- Năm sinh: Khoảng 1634 (thời Minh Sùng Trinh niên gian, Minh mạt)
- Năm mất: Khoảng 1719 (thọ 85 tuổi)
- Quê quán: Nghiêm Lăng, huyện Đồng Lư, tỉnh Chiết Giang (Zhejiang)
- Học vị: Tú tài (có nền tảng Nho học vững chắc)
Giai đoạn cuộc đời:
- Thời trẻ: Sinh ra thời Minh mạt, lang bạt giang hồ hơn 30 năm, du hành khắp nơi để học hỏi và thực hành phong thủy, tích lũy kinh nghiệm thực địa.
- Thời trung niên: Học nghệ từ sư phụ, bắt đầu nổi tiếng với khả năng dự đoán chính xác, được dân gian gọi là “địa tiên ông”.
- Về già: Định cư ở Toàn Châu (Quảng Tây, dưới chân Quế Lâm), năm 1716 (82 tuổi) được bổ làm lịch mục (quan nhỏ cấp huyện, tương đương văn phòng nha môn, như chủ tịch văn phòng huyện ngày nay) – có lương triều đình, nhưng chủ yếu dùng thời gian xem phong thủy và viết sách. Ông thường xuyên được mời đến Quế Lâm để xem mộ phần, nhà cửa cho quan lại và dân chúng. Danh tiếng lan khắp Lĩnh Nam (vùng nam sông Dương Tử).
- Đặc trưng: Dù tuổi cao, ông vẫn lặn lội núi rừng, mang cơm khô để khảo sát địa hình, thể hiện tinh thần thực tiễn không ngừng học hỏi.
Học tập & Sư thừa
- Sư phụ: Phương Hựu Thừa (huyện Thuần An, Chiết Giang) – người trực tiếp kế thừa Lai Bố Y.
- Tổ sư phái: Lai Bố Y (thời Tống, sáng lập phái Thiên Tinh và Lũng Đầu, nổi tiếng với nguyên tắc “tọa sơn hướng thủy”).
- Phương pháp học:
- Kết hợp lý thuyết (đọc kinh điển như 《Táng Kinh》 của Quách Phác và sách của Lai Bố Y) với thực địa (đo la bàn, xem núi non, phân tích sa thủy).
- Ông tự tổng kết qua hàng trăm case thực tế, nhấn mạnh “nhìn phong thủy tự có thiết bản thần sổ” (xem phong thủy có quy luật sắt đá, không phải mê tín).
- Ngoài phong thủy, ông còn tinh thông đại lục nhậm (lục nhậm lớn) và kỳ môn (kỳ môn độn giáp), dùng để hỗ trợ dự đoán.
- Nền tảng: Tú tài giúp ông hiểu sâu âm dương ngũ hành, thiên văn địa lý, biến phong thủy thành công cụ thực dụng thay vì “thiên thư” khó hiểu.
Truyền thừa & Đóng góp
- Phái phong thủy: Thiên Tinh phái (thuộc Lũng Đầu phái), chuyên “xuyên sơn thấu địa” (xuyên núi thấu đất) để tìm long mạch, địa khí. Ông phát triển phái này bằng cách nhấn mạnh “đắc long khí vi tiên” (được long khí là ưu tiên), và đặc biệt chú trọng sa pháp (phương pháp sa – ảnh hưởng của núi đồi xung quanh), coi sa quan trọng hơn thủy ở vùng núi (như Quảng Tây), ngược lại ở vùng bình nguyên. Do đó, ông được gọi là đại diện “sa phái” (phái sa).
- Ba đại phái thời Thanh (Khang Hy):
- Thiên Tinh – Trương Cửu Nghi (thực tiễn, chính xác cao).
- Huyền Không – Tưởng Đại Hồng (lý thuyết huyền diệu hơn).
- Tam Hợp – Lý Tam Tố (phổ biến rộng rãi thời Khang Hy, ảnh hưởng quan lại và dân thường). Thời Khang Hy, Tam Hợp thống trị, nhưng Thiên Tinh của ông nổi bật nhờ “thần đoạn phong thủy” (dự đoán thần kỳ: chỉ cần biết năm đỗ đạt của con cháu, ông có thể suy ra tình trạng sa thủy của tổ mộ).
Tác phẩm chính (hơn chục bộ, lưu hành rộng rãi, gây “Quế Lâm giấy quý” do chép tay và in lậu):
| Tên sách | Nội dung chính | Đặc điểm |
|---|---|---|
| Xuyên Sơn Thấu Địa Chân Truyền | Kiệt tác – ghi lại gần 100 case thực tế ở Quế Lâm, Toàn Châu (như mộ họ Chu, núi Tôm Công Sơn). | Không lý thuyết suông, có sơ đồ, dự đoán kết quả; chứng minh độ chính xác “gần trăm không một sai”. |
| Địa Lý Tứ Đạn Tử (4 cuốn) | Hệ thống 72 long xuyên núi, cách dùng la bàn, chọn hướng. Bao gồm: 《Thiết Đạn Tử》 (dựa 《Linh Thành Tinh Nghĩa》 của Hà Lệnh Thông), 《Kim Đạn Tử》 (lũng đầu tâm pháp, thiên tinh tâm pháp, chọn lựa tâm pháp), 《Ngọc Đạn Tử》 (của Diệp Luật Sư Tài thời Nguyên), 《Chì Đạn Tử》 (tự khiêm). | Ảnh hưởng sâu rộng, dạy thực hành chi tiết. |
| Sa Thủy Yếu Quyết | Tập trung sa pháp và thủy pháp. | Nhấn mạnh sa > thủy ở núi, ngược lại ở bình nguyên. |
| Nghi Độ Lục Nhậm Đẩu Thủ Bí Chỉ | Về lục nhậm và kỳ môn. | Hỗ trợ phong thủy bằng dự đoán thời gian. |
| Thôi Quan Thiên | Chú giải sách Lai Bố Y, thêm case “đất sinh quan quý”. | Hướng dẫn tìm đất phát lộc quan. |
Ảnh hưởng:
- Sách in hơn 10 vạn bản ở Lĩnh Nam, được văn nhân, quan lại, thổ ty đọc rộng rãi.
- Case nổi tiếng:
- Mộ họ Chu (tây Quế Lâm): Dự đoán “phát tam nhân” (phát ba người) – ba anh em đỗ đạt khoa cử (một đồng tri, một giáo ngự, một phó bảng), nhưng hai chết trẻ → ông suy ngẫm về “cùng địa tốt mà phúc khác nhau”.
- Núi Tôm Công Sơn (tây Lâm Quế): Phát hiện long huyệt “cao hơn mộ tổ Tôn Quyền” ở Thiên Tử Cương (Chiết Giang).
- Mộ họ Trương “phú cửu đại”: Được mời ở lại, chỉ điểm bảo địa, tạo điển cố “Nam xà đuổi cửu oa, phú quý cửu đại nhân” (Nam xà đuổi chín ếch, giàu có chín đời). Họ Trương phát đạt ban đầu (kinh thương, mua ruộng), nhưng sau chín đời suy tàn do bỏ bê mộ tổ.
- Thực hành độc đáo: “Cơ ước phái” (phái hợp đồng) – ký hợp đồng trước, dự đoán sự kiện cụ thể (như sinh con, đỗ đạt), chỉ thu phí sau khi ứng nghiệm, thể hiện sự tự tin tuyệt đối.
Gia đình & Truyền thừa:
- Có hai con trai, hai cháu trai, tất cả đều tinh thông phong thủy. Ông dùng kỹ thuật của mình để xem mộ tổ, đảm bảo dòng họ kéo dài – bác bỏ tin đồn “hậu duệ đoạn tuyệt”. Không có gia phả chi tiết, nhưng di sản gia đình vượt trội hơn Tưởng Đại Hồng (Huyền Không phái, gia đình gặp khó khăn). Thiên Tinh phái lan tỏa qua con cháu và sách vở, ảnh hưởng đến Quảng Tây, Quế Lâm đến nay.
Phong cách & Tinh thần
- Thực tiễn: Dự đoán “gần trăm không một sai”, chỉ cần thông tin cơ bản (như năm đỗ đạt) để suy ra sa thủy tổ mộ.
- Khoa học sơ khai: Tìm quy luật sa thủy, không chỉ mê tín; coi phong thủy là “thiết bản thần sổ” (quy luật sắt đá).
- Sáng tạo: Biến Thiên Tinh thành “sa phái”, phù hợp vùng núi Quảng Tây; nhấn mạnh đạo đức – ký hợp đồng để tránh lừa dối.
- Đạo đức: Xem phong thủy để “giải quyết vấn đề thực tế”, không chỉ kiếm tiền; tinh thần “tâm học thâm một tầng” (học vấn sâu thêm lớp).
Vị trí lịch sử
- Một trong “tam đại gia phong thủy thời Minh mạt Thanh sơ” (cùng Lý Tam Tố, Tưởng Đại Hồng).
- Nằm trong top 10 đại sư phong thủy Trung Quốc (bên Quách Phác, Dương Duẫn Tùng).
- Đưa Thiên Tinh phái lên đỉnh cao thời Khang Hy, ảnh hưởng xã hội (quan trường, nông nghiệp qua case như sách 《Quận Điền Đồ Thuyết》 của hậu duệ họ Chu). Trong bối cảnh Tam Hợp thống trị, ông nổi bật nhờ độ chính xác và thực tiễn.
Tóm tắt một câu: Trương Cửu Nghi là tú tài Chiết Giang lang bạt, làm quan nhỏ ở Toàn Châu, nhưng trở thành “vua phong thủy” thời Khang Hy nhờ Thiên Tinh phái thực tiễn, hợp đồng dự đoán chính xác, và di sản sách vở – đặc biệt case “phú cửu đại” và mộ họ Chu tại Quế Lâm.
